TURİZME AÇILMIŞ MAĞARALARIN DURUMLARI
TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 VE MAĞARALAR II
TURİZME AÇILMIŞ MAĞARALARIN DURUMLARI
Birinci makalemizde, Türkiye’nin 2023 yılına kadar ki olan turizm stratejisinden bahsetmiş ve özellikle güncel sorunlarımızdan biri olan halihazırdaki turizme açılmış mağaralarımızın içler acısı durumuna biraz değinmiş idik.
Bu yazımızda, turizme açılmış mağaralarımızın sorunlarından daha detaylı bahsedeceğiz.
Halihazırda, Türkiye’de turizme kazandırılmış olan mağaralarımızın toplamı bizim bilebildiğimiz kadarı ile yaklaşık 20 adettir (Tablo 1). Yaklaşık diyoruz çünkü hemen hemen her yıl yeni mağaralar bilinçsizce yerel yönetimler tarafından turizme açılmaktadır.
TURİZME AÇILMIŞ MAĞARALAR (Tablo 1)
1.Ballıca Mağarası (Pazar – Tokat)
2.Buzluk Mağarası (Harput - Elazığ)
3.Çalköy Mağarası (Düzköy – Trabzon)
4.Damlataş Mağarası (Anamur – Antalya)
5.Dim Mağarası (Anamur - Antalya)
6.Dodurgalar (Keloğlan) Mağarası (Acıpayam – Denizli)
7.Dupnisa Mağarası (Demirköy – Kırklareli)
8.Fakıllı Mağarası (Akçakoca – Zonguldak)
9.Gökgöl Mağarası (Zonguldak)
10.Gürcüoluk Mağarası (Bartın)
11.İnatlı Mağarası (Ayancık – Sinop)
12.İnsuyu Mağarası (Burdur)
13.Karaca Mağarası (Torul – Gümüşhane)
14.Kaklık Mağarası (Denizli)
15.Köşekbükü Mağarası (Anamur)
16.Mencilis Mağarası (Karabük)
17.Oylat Mağarası (İnegöl -
18.Tınaztepe Mağarası (
19.Zeytintaşı Mağarası (Serik –
20.Zindan Mağarası (Aksu – Isparta)
Kaynak: Ali Yamaç, Turizme açılmış Mağaralar Listesi, Anadolu Speleoloji Grubu
Burada ikinci en önemli sorun, mağaraların turizme açılmasının yerel yönetimler tarafından artı gibi gözüken bir iki yanının olmasıdır. Birincisi, mağaranın açılmasındaki ihale ve işletilmesi ile oluşan rant ve bunun paylaşılması, seçmen gözünde yerel turizme katkıda bulunmak ve dolayısıyla yerel ekonomiye hem de yerel kalkınmaya etki etmek gibi faktörleri sayabiliriz. Bunlar pozitif gibi görünse de maalesef açılan mağaralarımıza yatırılan para ve getirileri hesaplandığında ve geri dönülemez bir şekilde yıpratılan mağaralarımızın ekonomik sürdürebilirliği, ki bırakın “biyoçeşitliliği” korumayı, şüphelidir.
ÜMİTLİ BEKLEYİŞ- DOĞAYI KORUMA KANUNU
MAĞARA AMENAJMANI
Dünya’da ki ve Türkiye’de ki turizme açılmış bakıldığınızda arada çok büyük bir fark göremezseniz. Türkiye’de turistik mağaraların amenajmanı genelde kötüdür. Amenajmanı üstlenen genelde o yöredeki veya şehirdeki inşaatla alakalı şirketler olduğu için, birçok iş üstün körü yapılmıştır. En son Mart 2009’da Zonguldak’ta ziyaret ettiğim Gökgöl mağarasında turizme açılmış parkurun bir kısmındaki elektriğe gelen su yüzünden ışıklar kapalıydı. Ayrıca belli bir yürüme parkurunu dışarıda yağan yağmurlar yüzünden artan suy kaplamıştı ve parkurun öteki tarafını karanlıkta (!) gezebilmek için diz boyu suya girmek lazımdı.
TURİZME AÇILMIŞ MAĞARALAR | | | | | | | | ||
| | | | | | | | | |
Mağara İsmi | | | | Araştırma ve tetkikler | | | | | |
| Jeolojik Tetkik | jeomorfolojik tetkik | Biyolojik tetkik | İklim çalışması | Diğer bilimsel tetkikler* | Kar-Zarar Analizi | Mimari proje | Elektrifikasyon | Zemin Etüd |
Damlataş Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | MTA yapmadı | MTA yapmadı | - |
Dim Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Zeytintaşı Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Gürcüoluk Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
İnsuyu Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | MTA'ca revize | MTA'ca revize | - |
Kaklık Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Dodurgalar Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Karaca Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Zindan Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Mencilis Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Dupnisa Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Tınaztepe Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | MTA yapmadı | MTA yapmadı | - |
Ballıca Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
Gökgöl Mağarası | √ | √ | - | √ | √ | √ | √ | √ | - |
| | | | | | | | | |
*Mağara ile ilgili diğer bilimsel çalışmalar, arkeolojik v.b. | | Biyolojik tetkik: Gözle makroskopik canlıların dışında ( yarasa vs.) gözlem yapılmadı | |||||||
| | | | İklim çalışması: Mağara ortamının beliri noktalarında sıcaklık (oC)ve % nem değerleri ölçüldü | |||||
| | | | Diğer bilimsel tetkikler: Mağaralarda gaz ölçümleri (O2-CH4-CO2-H2S-CO) yapıldı. MTA tarafından sistematik bir arkeoloik çalışma yapılmadı ancak var olanlar kullanıldı | |||||
| | | | ||||||
| | | | Zemin Etüdü: Mühendislik jeolojisine yönelik bir etüd yapılmadı | |||||
Kaynakça: MTA Mağara Bölüm Başkanı Koray Törk | | Kar-Zarar Analizi: Turizme açılan mağaralardan yollanan yıllık raporlar ışığında yapılıyor |
Tablo 2: Turizme açılmış mağaralarda, MTA tarafından yapılan tetkikler.
EK 1. TURİZME AÇILMIŞ MAĞARALARIMIZIN GÖRSEL DURUMLARI
DAMLATAŞ MAĞARASI-
Fotoğraflar: Dokuz Eylül Üniversitesi Mağara Araştırma Kulubü
DİM MAĞARASI-
1. Açıkta gözüken kablolar; görsel kirlilik ve rehber olmadığı için ziyarete gelenlerin elleyebileceği veya çoçukların karıştırabileceği yakınlıkta elektrik panosu
2. Beton yollar. Hem görsel kirlilik hem de mağara ortamına zararlı madde.
3. Kabloların dışarda kamufle olmadan mağara güzelliklerine ters bir yapılandırma. Sıcak ışık kullanımından dolayı mağara duvarlarında başlayan yosunlaşma ve normalde gizli ışıklandırma yapılması gerekirken direkt gözü alan ve dolayısıyla mağara’nın o bölümünde olan güzellikleri tam anlamıyla görememek.
4. Beton yollar. Yürüme parkurunun mağara oluşumlarına çok yakın olması ve birçok insanın bu oluşumlara dokunması ve dolayısıyla insanın elindeki yağlardan dolayı zaman içerisinde oluşumlarda kirlilik. Pespaye ve tehlikeli kablolama.
Fotoğraflar: Dokuz Eylül Üniversitesi Mağara Araştırma Kulubü
BALLICA MAĞARASI- TOKAT
1. Mağara peyzajı düşünülmeden yapılan kablolama ve yanlış ışık kullanımından dolayı mağara duvarlarında başlayan yosunlaşma
2. Paslı merdivenler. İnsan sağlığı için tehlikeli durum ve genel kötü görüntü
3. Gelişi güzel aydınlatılmış ve mağarayı dolaşan turistlerin direkt gözünü alacak şekilde yerleştirilmiş ışıklar.
4. Mağaranın turizme açılması sebebi ile değişen mağara atmosferinden dolayı mağara duvarlarında başlayan yosunlaşma
5. Maalesef her turizme açılan mağaranın başına gelen olay: Duvarlara yazı yazma merakı. Kişisel “ ben burdaydım”, “ben bu dünya da varım” deme yolunun acınacak bir örneği. Mağara da kalıcı hasar ve görsel kirlilik.
Fotoğrafta sağ duvarda.
Fotoğraflar: Doktor Selim Erdoğan, çevre bakanlığı milli parklar mağara bölümü
Katkıda bulunanlar: Ali Yamac ASPEG, Koray Törk MTA, Selim Erdoğan Dkmb, Mustafa Samur, DEÜMAK
Yorumlar
Yorum Gönder